Vlasina se nalazi na jugoistoku Srbije. Vlasinska visoravan nalazi se na teritoriji opštine Surdulica od koje je udaljena 23 km.
Ona je zbog prirodnih karakteristika proglašena predelom izuzetnih odlika prve kategorije. Na Vlasinskoj visoravni nalazi se najveće veštačko planinsko jezero u zemlji, a u njemu ploveća ostrva, jedinstvena u svetu, koja predstavljaju pravu turističku atrakciju.
Jezero Vlasina
Jezero se nalazi na nadmorskoj visini od 1213 m i ima površinu od 15 km². Vlasinsko jezero dugo je devet kilometara, široko oko tri i po, a najveća dubina iznosi 35 metara.
Na mestu gde se danas nalazi Vlasinsko jezero u prošlosti se nalazilo Vlasinsko blato-tresava sa ševarom, trskom i ponekim vodenim površinama. Tu je izvirala i reka Vlasina čijim je kasnijim pregrađivanjem nastalo jezero za potrebe hidroelektrane. Danas reka Vlasina predstavlja otoku jezera i jednu od najčistijih reka u Srbiji. Izgradnja akumulacionog jezera trajala je od 1946. do 1954. godine.
Ploveća ostrva
Nakon izgradnje jezera, javljaju se ploveća ostrva koja su nastala tako što su se delovi treseta otkinuli sa dna jezera. Prvo su se ploveća ostrva vezivala za obalu, ali nakon što je 70-ih godina XX veka uočena njihova jedinstvenost, prestalo se sa tom praksom. Ostrva slobodno plutaju jezerom uz pomoć vetra. Najveće ostrvo, nazvano Mobi Dik, široko je 250, a dugačko 400 metara. Ranije je bilo mnogo više ovih ostrva, prekrivala su čak trećinu jezera, ali danas su se uglavnom zakačila za obalu pa ih ima dosta manje.
Ostrva su mekana i prilično je “udobno” hodati po njima, mada i pomalo strašno, imajuću u vidu veliku dubinu jezera. Voda u jezeru je veoma hladna s prosečnom temperaturom od samo 9 stepeni. Najtoplija je u avgustu kada retko prelazi 15 stepeni.
Na nekim ostrvima se nalaze breze ili vrbe, a ujedno su i staništa još jedne jedinstvene pojave ovog jezera, biljke rosulje-mesožderke koja guta insekte, tako da ova čuda prirode privlače ne samo turiste već i botaničare, kojima je jedino i dozvoljen boravak na ostrvima. Na jezeru se mogu naći i maljava breza, barski ušljivac, kaljužarka i druge retke biljke.
U jezeru se nalaze i dva “prava” ostrva – Stratorija i Dugi del koji je pre izgradnje brane bio poluostrvo.
Jezero je bogato i ribom. Registrovana je čak 21 vrsta ribe: pastrmka, amur, šaran, grgeč, jegulja, sunčica, som, babuška, klen, karaš, grčka bodorka, mrena…
Okolina Jezera
U okolini Vlasinskog jezera nalaze se stare gromadne planine Čemernik, Gramada, Besna Kobila i Vardenik. Ceo predeo je bogat florom i faunom, među kojima su i divlji konji, klisure, vodopadi, preko 400 izvora čiste vode, blaga klima i izvanredni uslovi za odmor u različitim periodima godine.
Vlasinska visoravan s jezerom za sada je zaštićena od turističke popularnosti koja često uništava prirodu. Sprečena je nekontrolisana gradnja i uništavanje prirode. Radi se na tome da se zabrani upotreba motornih čamaca po jezeru, tako da će biti dozvoljeno samo korišćenje čamaca na vesla ili električnog motora. Pošto je jezero nastalo na prostoru nekadašnjeg blatišta i treseta, na njenim obalama ga i dalje ima, ali je zabranjeno za eksploataciju. Postoji samo jedno vikend naselje-Vlasina Rid koje se, okuženo brezama i pašnjacima, blago spušta ka jezeru. Samo jezero spada u najpristupačnije u Srbiji, jer mu se može lako prići sa svih strana.
Osim šuma, oblast je bogata pečurkama (vrganji, lisičar), lekovitim biljem i šumskim voćem, kao što su: borovnica, jagoda, malina, kupina i brusnica.
Manifestacije
Ovaj deo Srbije je bogat i po mnogim manifestacijama koje se ovde organizuju preko cele godine. Vlasinska regata, foto i likovne kolonije, smotra amaterskih pozorišta Srbije, somovijada, koja je međunarodno takmičenje, Zonagrad i Vlasinsko leto (od 1985.) koje je u znaku etno muzike i trube, jer se tada održava predtakmičenje za sabor trubača u Guči. Potom, takmičenje kuvara u spremanju ribljih specijaliteta – Vlasinski kotlić, Džipijada – trka terenskim džipovima od Surdulice, preko staza na okolnim planinama, do Vlasinskog jezera.
U poslednje vreme ovde se organizuju brojna takmičenja iz različitih ekstremnih sportova. Tokom avgusta brojna su i sportska takmičenja na jezeru i pored njega – trka Elements koja obuhvata razne discipline (bicikl, kajak, trčanje, plivanje, paraglajding), Balkansko prvenstvo u sprint-trijatlonu, regata na jezeru i Međunarodno državno prvenstvo u orijentiringu…
